به نقل از «فرارو»

فقـر چه بر سر خانواده برادران لیلا آورد؟

تاریخ انتشار: ۱۵ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۵۱۵۸۵

سعید روستایی با ساخت «برادران لیلا»، سه‌گانه خود را درباره طبقه فرودست جامعه و زیست چالش‌برانگیز آن‌ها تکمیل کرد. شاید نتوان از سینمای فیلمسازی که سه فیلم در کارنامه خود دارد، حرف زد، اما مولفه‌ها و عناصر دراماتیک مشترکی که در این سه فیلم وجود دارد از‌یک‌سو و توجه‌ای که ازسوی مخاطبان و منتقدان -هر دو- به آثار او شده، در کنار جوایز متعددی که فیلم‌های او در جشنواره‌های مختلف داخلی و خارجی دریافت کرده و تاثیرپذیری کارگردان‌های دیگر از فرم و مضمون فیلم‌های او در دهه اخیر، دلایلی است که می‌توان از سینمای سعید روستایی حرف زد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از یک سینمای اجتماعی ملتهب و تراژیکی که مصائب طبقه تهی‌دست را به تصویر می‌کشد.

به گزارش هم‌میهن، پیش از این سینمای اصغر فرهادی و مسائل طبقه متوسط، در پیشخوان سینمای اجتماعی ایران قرار داشت و بسیاری به تقلید و تاثیر از او سعی کردند بحران‌های زیستی طبقه متوسط را دستمایه ساخت فیلم‌های خود کنند، اما با آمدن سعید روستایی و نمایش نخستین اثرش «ابد و یک روز»، ورق در سینمای اجتماعی ایران برگشت و توجه فیلمسازان به طبقه تهی‌دست و مشکلات آن‌ها در کانون توجه سینمای اجتماعی و اعتراضی ایران قرار گرفت. شرایط اقتصادی جامعه هم می‌طلبید تا سینما آینه آن شود. ازاین‌رو گزافه نیست که بگوییم سعید روستایی با همان نخستین فیلمش که قبل از ۳۰ سالگی ساخت، توانست به فیلمسازی جریان‌ساز تبدیل شود، چه فیلم‌هایش را بپسندیم، چه دوست نداشته باشیم. در این مطلب، با مروری بر کارنامه او، مولفه‌های سینمای اجتماعی سعید روستایی را مورد خوانش قرار می‌دهیم.

جریان‌سازی در دهه ۹۰

نسل جدید فیلمسازان جوانی که به پدیده‌های نوین سینمای ایران تبدیل شدند، اغلب از فیلم کوتاه آغاز کردند و سعید روستایی یکی از مهمترین آن‌ها بود. او پیش از ساخت فیلم بلند و شهرتی که کسب کرد، سه فیلم کوتاه «شنبه»، «مراسم»، «خیابان خیلی خلوت» و «از طرف آنها» را ساخت که «ابد و یک روز» را می‌توان تداوم بلند همین آثار به‌ویژه «از طرف آنها» دانست. درواقع می‌توان گفت که «ابد و یک روز» و دو فیلم بعد سعید روستایی، ادامه منطقی همان فیلم‌های کوتاه و جهان دراماتیک و تراژیک آنهاست. روستایی بلافاصله پس از ساخت چند فیلم کوتاه خود که هوتن شکیبا، نوید محمدزاده و سعید چنگیزیان از بازیگران اصلی آن بودند، با ساختن «ابد و یک روز» در سن ۲۶ سالگی، تبدیل به یکی از جوان‌ترین کارگردان‌های موفق تاریخ سینمای ایران شد. او در سال ۹۴ در سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر با نخستین فیلمش «ابد و یک روز» حضور یافت و توانست با دریافت ۹ سیمرغ بلورین، رکوردی تاریخی را به‌نام خود ثبت کند.

با اینکه او به‌عنوان فیلم‌اولی شناخته می‌شد، اما «ابد و یک روز» آنقدر فیلم پخته و قابلی بود که توانست به‌جز حضور در بخش نگاه نو، به بخش سودای سیمرغ هم راه یابد و سیمرغ‌های آن سال را درو کند. این، اما همه ماجرا نبود و روستایی با همان نخستین فیلم خود توانست جوایز بین‌المللی متعددی هم به دست آورد. ضمن اینکه «ابد و یک روز» با فروشِ بیش از ۱۱ میلیارد تومانی در گیشه، رتبه پنجم پرفروش‌ترین فیلم‌های ایرانی را در سال ۱۳۹۵ به‌دست آورد. درواقع سعید روستایی و مدل فیلمسازی‌اش در دهه ۹۰، جایگزین سینمای اصغر فرهادی در دهه ۸۰ شد و توانست ذهن مخاطب را متوجه و درگیر مفاهیمی مثل فقر، جنوب شهر، طبقه فرودست و آسیب‌های فردی و اجتماعی زیست تهی‌دستان کند. طبقه‌ای که خودش در بستر آن رشد کرده بود. به همین دلیل موافقان سینمای او معتقدند، تجربه زیسته خود کارگردان از این طبقه، به بارور شدن و باورمندی روایت‌های او کمک می‌کند و درواقع روستایی تجربه‌های زیسته دردناک خود از طبقه فرودست را بازنمایی می‌کند.

مخالفانش هم می‌گویند، او با اگزجره کردن یا استفاده تزئینی از فقر، آن را به ابژه تماشا تبدیل کرده که بر جذابیت فیلم‌اش بیفزاید و برخی هم که خوانش‌های سیاسی‌تری از سینمای روستایی دارند، معتقدند او به‌دلیل نفرت از طبقه‌ای که در آن زیسته و رنج و مصائب آن را تحمل کرده، دارد از این طبقه انتقام می‌گیرد و نه‌تن‌ها به سویه‌های انتقادی و اعتراضی سینمای او باور ندارند، بلکه آن را مصداق سیاه‌نمایی هم می‌دانند. ازجمله انتقادات جدی‌ای که به فیلم «برادران لیلا» ازسوی این جریان صورت گرفت، سیلی زدن لیلا -دختر خانواده- به صورت پدرش بود که آن را مصداقی از حرمت‌شکنی بزرگ‌تر و نفرتی می‌دانند که فیلمساز نسبت به این طبقه دارد. اما به‌نظر می‌رسد این‌دست تحلیل‌ها بیشتر خوانش سیاسی از فیلم‌های اوست تا نقدی سینمایی.

گرچه همه منتقدان روستایی از جنس سیاست نبودند، منتقدان سینمایی و سینماگرانی هم بودند و هستند که سینمای او را فاقد دغدغه‌مندی اصیل اجتماعی و حتی برخی آن را مصداق «لات‌گرافی» یا «فقرگرافی» می‌دانند. بااین‌حال «ابد و یک روز» نه فقط نقطه عزیمت سعید روستایی در فیلمسازی شد که نقطه عطفی در سینمای اجتماعی مدرن ایران هم شد و توانست جریان‌ساز شود. بسیاری از فیلم‌های اجتماعی دهه ۹۰ سینمای ایران به تاثیر از این فیلم ساخته شد که می‌توان به فیلم‌هایی مثل «مغز‌های کوچک زنگ زده»، «بدون تاریخ بدون امضاء»، «حمال طلا»، «جاندار»، «شنای پروانه»، «شیشلیک» و «ابلق» اشاره کرد.

در سینمای روستایی مفاهیم و مولفه‌هایی وجود دارد که نظام مفهومی و معنایی فیلم‌هایی او را می‌سازد، اما دراین‌میان دو عنصر مهم سینمایی او که مفاهیم دیگر در ذیل آن‌ها قرار می‌گیرند، دو مفهوم «فقر» و «خانواده» است که در ادامه به‌شکل جزئی‌تری به آن می‌پردازیم.

مصائب فقر

مهمترین عنصر و مولفه مفهومی در سینمای روستایی که ایده مرکزی و نقطه کانونی درام‌های او را شکل می‌دهد، فقر است. تمام آسیب‌های اجتماعی، خانوادگی و فردی که در فیلم‌های او می‌بینیم از اعتیاد، قاچاق، طلاق و اختلافات خانوادگی، محصول همین فقر و مصائب آن است. فقری که در تصویری چرکین و کثیف بازنمایی می‌شود و همین به یکی از نقاط نقد آثار او هم تبدیل شده که برخی معتقدند، بازنمایی فقر در شمایل چرکین و سیاه خود در آثار روستایی، استفاده تزئینی و اگزجره از آن است، نه روایتی تحلیلی از آن. موافقان البته معتقدند، او تصویری عریان از فقر و مصائب آن را به تصویر می‌کشد. مشکل نه در روایت که در خود واقعیت است که آنقدر تلخ و آزاردهنده است که تحمل تماشای آن گاه از طاقت مخاطب خارج می‌شود. فارغ از سویه‌های بصری نازیبایی‌شناسانه فقر در فیلم‌های روستایی، می‌توان به روایت او از فقر اشاره کرد که می‌تواند در خوانش‌های گوناگونی بازنمایی شود.

از فقر تقدیرگرایانه یا فقر عاملیتی. به این معنا که تصویر فقر در سینمای او با این مواجهه همراه می‌شود که آیا فقر در اینجا ماهیتی ساختاری و جبری دارد یا محصول سبک زندگی و کنش‌مندی‌های خود فرد است. آیا آن‌ها خود در شکل‌گیری وضعیت فقیرانه خود مقصرند یا قربانی موقعیتی شده‌اند که بر آن‌ها تحمیل شده است. بخش مهمی از جنگ‌و‌جدال‌های شخصیت‌های فیلم روستایی حول همین تنش شکل می‌گیرند. درواقع افراد خانواده گاه به جان هم می‌افتند که فقر و فلاکت خود را گردن دیگری بیاندازند. البته در این میان، «دیگری بزرگ» بیش از همه در هجمه اتهام است. این دعوا‌ها در فیلم «برادران لیلا» پررنگ‌تر می‌شود به‌طوری‌که لیلا به پدرش سیلی می‌زند و او را مسبب همه بدبختی‌های خود می‌داند.

در فیلم «ابد و یک روز» هم شاهد این جنگ و جدال بین اعضای خانواده بودیم. در آنجا پدر خانواده فوت کرده بود و بچه‌ها در عین بگو مگو‌هایی که با هم داشتند، مادر بی‌خیال و بی‌مسئولیت را مسبب بدبختی‌های خود می‌دانستند و از کار‌های او حرص می‌خوردند. در جایی سمیه به مادرش که می‌گفت، من محسن را می‌شناسم خودم بزرگش کردم، به اعتراض می‌گوید: «تو فقط زاییدن بلد بودی. بزرگ کردن کجا بود». مادر خانواده نیز یک‌جا در میان دعوا‌های خواهر و برادران می‌گوید: «خراب شه خونه‌ای که بزرگتر نداره». درواقع با تصویر نوعی فقر تقصیرگرایانه در فیلم‌های روستایی مواجه هستیم که شخصیت‌ها علت بدبختی را به قصور دیگری نسبت می‌دهند. شاید ازجمله ضعف‌های سینمای روستایی این باشد که سویه‌های سیاسی و اجتماعی فیلم را دست‌کم می‌گیرد و به شکل مستقیم به آن نمی‌پردازد.

مسئله خانواده

گرچه سعید روستایی را به سینمای اجتماعی می‌شناسند، اما «نهاد خانواده» همواره در فیلم‌های او یکی از عناصر اصلی است و گزافه نیست که سینمای او را سینمای خانواده هم بدانیم. در دو فیلم «ابد و یک روز» و «برادران لیلا»، اساسا قصه در خانواده و درباره خانواده است. خانواده‌ای تهی‌دست در آستانه فروپاشی و درگیری‌های عصبی. در «متری شیش و نیم» هم عنصر خانواده در لایه‌های درونی فیلم حضور دارد و اساسا ناصر خاک‌زاد (نوید محمدزاده) به‌عنوان شخصیت اصلی فیلم هر کاری می‌کند، برای نجات خانواده است؛ گرچه راه خلاف را برای رسیدن به این هدف انتخاب می‌کند.

او حتی اعدام خود را می‌پذیرد، اما تا لحظه آخر تلاش می‌کند خانه‌ای که برای پدر و مادرش خریده را از او پس نگیرند. اوج این تلاش را در شخصیت لیلای فیلم «برادران لیلا» می‌بینیم که اساسا قصه فیلم، روایت جنگیدن او برای محافظت و حمایت از خانواده‌اش است. او در برابر پدرش می‌ایستد تا زندگی برادرانش را نجات دهد. اساسا تلاش برای نجات خانواده از تنگنای فقر و مخمصه فلاکت، یکی از مهمترین ویژگی‌های سینمای سعید روستایی است. آدم‌های قصه او هم از خانواده زخم خورده‌اند، هم در پی مرهم بر زخم‌های خانواده هستند. از این حیث می‌توان سینمای روستایی را بیش از هر چیز آسیب‌شناسی خانواده در طبقات فرودست جامعه دانست.

منبع: فرارو

کلیدواژه: برادران لیلا سینمای روستایی سینمای اجتماعی سعید روستایی برادران لیلا ابد و یک روز فیلم های او سینمای او تهی دست

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۵۱۵۸۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رعایت حقوق مصرف کننده با ثبت موجودی طلا در سامانه جامع تجارت

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، آقایان محمدمهدی برادران، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت،  حمیدرضا دهقانی نیا، سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و نادر بذرافشان، رئیس اتحادیه طلافروشان تهران در برنامه گفتگوی ویژه خبری درباره ابهامات ثبت موجودی طلافروشان در سامانه جامع تجارت گفتگو کردند. آقای مهدی موحدی، سخنگوی سازمان امور مالیاتی کشور نیز به صورت ویدئو کنفرانس به برخی سوالات پاسخ گفت.

 سوال: موضوع امشب برنامه اجرای ضوابط اختصاصی گروه کالایی فلزات گرانبها و گوهرسنگ با موضوع ثبت موجودی در سامانه جامع تجارت و صدور صورتحساب الکترونیکی از طریق سامانه مودیان است.

اواسط دیماه سال قبل بود که مسئولان وزارت صمت و سازمان امور مالیاتی برای اجرایی شدن این قانون سه ماه زمان در نظر گرفتند تا دو سامانه جامع تجارت و مودیان با هم مرتبط شوند، زمان سه ماهه سپری شد، اوایل فروردین امسال هم این قانون از طریق ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز برای اجرا به وزارت صمت ابلاغ شد. باوجود همه این ها، اما هنوز ابهاماتی در اجرای این ضوابط وجود دارد، در گفتگوی ویژه خبری امشب این ابهامات را بررسی می‌کنیم. ابتدا گزارشی درباره موضوع برنامه ببینیم و بازمی گردیم.

(پخش گزارش)

سوال: آقای دهقانی نیا، فحوای ابلاغیه فروردین ماه ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز درباره فلزات گرانبها چیست؟ خیلی مختصر توضیح بدهید و هدف از این ابلاغیه چیست؟

دهقانی نیا: بر اساس تبصره ۴ ماده ۱۸ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز که در برج پنج ۱۴۰۱ ابلاغ شده و دسته بندی گروه‌های کالایی را دارد، یکی از دسته بندی‌ها مصنوعات طلا است، انتظار این بوده بر اساس تمامی اقداماتی که انجام شده، هم خود اتحادیه و هم وزارت صمت و دیگر بزرگواران که آموزش‌های توجیحی به شدت و به تعداد بالا ارائه شده، عزیزان خرید، فروش، حمل، نقل و نگهداری را که در قالب تبصره ۴ ماده ۱۸ تبیین شده نسبت به ثبت اطلاعات آن اقدام بکنند، در گام اول انتظار این بوده که ثبت موجودی‌ها صورت بپذیرد، انتظار این است، در سامانه جامع تجارت این اقدام انجام بشود، وقتی این اقدام انجام بشود شفافیت زنجیره تولید در اولین حلقه که موجودی است محقق می‌شود وقتی این شفافیت کلید بخورد، می‌شود با همکاری عزیزان بقیه مسیر را هم طی کرد.

سوال: سامانه جامع تجارت قرار بود که با سامانه مودیان هم اتصالی برقرار بشود که همزمان بشود این ثبت، درست است؟ یعنی یکپارچه بشود؟

دهقانی نیا: بله، نکته‌ای که این جا وجود دارد این است که بین سامانه جامع تجارت و سامانه مودیان این هماهنگی وجود دارد، بر اساس هم مستندات قانونی که دو تا قانون در این حوزه داریم ...

سوال: یعنی الان لازم نیست دو بار ثبت کنند؟

دهقانی نیا: نه، اصلا نیازی نیست عزیزان دوبار ثبت کنند، مستند قانونی هم روی همین موضوع که نیازی به ثبت مجدد نیست تاکید دارد.

سوال: الان این ابلاغیه فروردین ماه شما هم مبنی بر همین است؟

دهقانی نیا: بله، ابلاغیه فروردین ماه هم مبنی بر همین است که این ثبت اطلاعات انجام شود...

سوال: یعنی آغاز بشود؟

دهقانی نیا: بله، آغاز شود، بین دبیران محترم کمیسیون‌های مبارزه با قاچاق هم هماهنگی لازم صورت پذیرفته با اتحادیه و دیگر ذینفعان.

سوال: آقای برادران، هم ابلاغیه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز هست، هم وعده وزارت صمت در دیماه سال گذشته مبنی بر این که این اتصال بین سامانه جامع تجارت با سامانه مودیان برقرار می‌شود که دیگر یک بار قرار باشد که ثبت صورت بپذیرد، علت این که هنوز ابهاماتی وجود دارد، هنوز قانون اجرا نشده چیست؟

برادران: استحضار دارید که ما در گروه‌های مختلف کالایی موضوع شفافیت کالا را دنبال می‌کنیم، این موضوع در مرحله اول فوائد آن برای خود اصناف است، موجب ارتقاء خود صنعت می‌شود، در همین برنامه حضور حضرتعالی و سایر دوستان گروه‌های کالایی دیگر هم بود که ابتدا مقاومت‌هایی صورت می‌گرفت البته بعد‌ها متوجه شدند که این هم به نفع حقوق مصرف کننده است و هم به نفع فروشندگان محترم و هم تولید کنندگان محترم است.

سوال: این منفعتی که می‌گویید بیشتر توضیح بدهید شاید راهگشا باشد.

برادران: ما وقتی صحبت از مصنوعات طلا و جواهر می‌کنیم، از یک صنعت صحبت می‌کنیم که این صنعت هم کارخانجات صنعتی در تولید طلا دارد، هم واحد‌های صنفی – تولیدی طلا هست، هم واحد‌های توزیعی و به نوعی فروشندگان طلا هستند و هم حجم زیادی طراح این صنعت، کسانی که در صنعت جواهر هستند، نقره، ماشین آلات صنعتی هستند، ما در سال گذشته هم برنامه راهبردی صنعت مصنوعات طلا، نقره و جواهر را با کمک بیش از ۲۰ دستگاه اجرایی و ۵ اتحادیه استانی همراهی کردیم، این را نگارش داشتیم و هم میز‌های طلایی در اصفهان، در تبریز، من خودم شرکت کردم، در خود تهران، در مشهد، در شیراز و حوزه‌های مختلف برگزار شد که این‌ها نشان می‌داد که این صنعت هم اشتغال زایی بسیار بالایی دارد، هم فرصت بسیار خوبی است که ما ...

سوال: این ثبت سامانه، این فرآیندی که الان قرار است انجام شود، دقیقا چه منفعتی برای تولید کننده و برای فروشنده؟

برادران: همانطور که جناب اقای دهقانی نیا اشاره کردند؛ ما یک تکالیف قانونی داریم که وقتی این قانون وضع می‌شود، حتما ابعاد مختلف موضوع بررسی می‌شود، مهم‌ترین بحث این است که ما باید حقوق مصرف کننده را رعایت کنیم. علاوه بر قانونی که اشاره کردم مربوط به حوزه قاچاق کالا می‌شود، یکی از حوزه‌ها هم حوزه تقلب است، در هر صنفی احتمال تقلب هست، گرچه در این حوزه من آمار‌هایی به شما ارائه می‌دهم که الحمدالله همراهی خوبی داشتند، ۹۱۵ نفر هستند کد نقش فعال گرفتند، بیش از ۱۰ تن در همین سامانه جامع الان آمار وارد شده ...

سوال: الان مشکل کجاست؟ اتصال بین سامانه مودیان با سامانه جامع تجارت برقرار شده است؟

برادران: خاطرتان باشد در هر صنفی ما شروع می‌کنیم یک قشری که قانون مدارتر هستند، طرفدار شفافیت هستند و طرفدار حقوق مصرف کننده هستند، ابتدا همراهی می‌کنند، در جلسات آموزشی شرکت می‌کنند.

سوال: الان همراهی چند درصد است؟

برادران: من فکر می‌کنم قریب به ۳۰ درصد در اصناف داریم، اما در صرافی‌ها خیلی بیشتر از این است، یعنی ما الان عمده سکه‌های طلایی که می‌بینیم مبادله شده، در حوزه صرافی‌ها است و البته یک جا‌هایی هم برای ما ابهام دارد.

سوال: یعنی ۷۰ درصد هنوز مانده و این رقم کمی نیست.

برادران: این ۷۰ درصد؛ یک مقاومت‌های فرهنگی است که بعضی وقت‌ها فکر می‌کنند که این شفافیت که حق، من بعید می‌دانم فروشنده طلایی باشد در کشور که این حق را برای مصرف کننده قائل نباشد که باید آن فاکتوری داشته باشد که در آن فاکتور هم اسم فروشنده قید شده باشد، هم اسم خریدار قید شده باشد، هم وزن طلا، هم عیار طلا، هم نگین طلا و هم میزان اجرت...

سوال: الان گفتید ابهاماتی هم هست این ابهامات چیست؟

برادران: ما ۵۵۰ وارد کننده طلا با تعرفه صفر ما داشتیم که بیش از ۲۲ و نیم تن طلا با تعرفه صفر ما وارد کردیم، این طرف دولت چه کار کرد؟ برای این که بیاید این صنعت ارتقا پیدا کند، مواد اولیه بعنوان شمش طلا بیشتر در اختیارش قرار بگیرد، بتواند مصنوعات طلا هم در داخل بازار آرامش پیدا کند، هم بتوانیم صادرات بهتری داشته باشیم، این طلا باید اظهار بشود، شفاف بشود ما متوجه بشویم که در این چرخه هست.

سوال: ابهام الان کجاست؟

برادران: ابهام این است که به ما گزارشاتی می‌رسد که این طلا وارد کشور شده، اما توسط قاچاقی که اشاره می‌کنم قاچاق معکوس است، یعنی رسما اظهار شده در گمرک، رفع تعهد ارزی شده، بیش از ۲۰ درصد فردی که این کار را کرده، در یک شمش طلا سود کرده، بعد امروز این شمش طلا باید در زنجیره تولید بیاید، برود دست تولید کننده واقعی ما که مصنوعات طلا درست کند که بتواند با دنیا رقابت کند و بتواند صادرات کند، امروز ما بعضی جا‌ها می‌بینیم که این فرد هنوز فاکتور ثبت نکرده، ما به این افراد در همین برنامه هم من اعلام می‌کنم،  الان از این فرصت استفاده می‌کنم، اخطار دادیم هم مکتوب و هم پیامکی، الان در این برنامه هم اعلام می‌کنیم اگر کسی واردات طلا داشته، در زنجیره طلا در سامانه جامع طلا، ثبت نکند و نفر بعد را شفاف اظهار نکند، این حتما مشمول قانون مبارزه با قاچاق کالا می‌شود، در حکم قاچاق معکوس میشود و اینگونه نیست که دولت رفع تعهد ارزی را از یک کسی در گمرکات بپذیرد، آن فرد ۲۰ درصد از واردات این شمش منفعت بکند، بعد این شمش توسط یک لنج دومرتبه برگردد به خانه اول و ببخشید مثلا نظام اداری و شفافیت و این همه سامانه را بخواهد از این طریق دور بزند.

سوال: الان شما می‌فرمایید که یک مقاومت فرهنگی هست برای اجرا نشدن قانون که ۷۰ درصد می‌گویید؛ اجرا نکردند.

برادران: در گزارش شما هم بود، بعضی وقت‌ها می‌گویند مثلا هزار میلیارد تومان طلا قیمتش بیشتر است یا هزار میلیارد تومان مس؟ هزار میلیارد تومان، هزار میلیارد تومان است. ما الان شرکت‌های مس مان شفاف است، فلان شرکت مس، فلان شرکت فولاد ...

سوال: یعنی الان زمینه‌ها کاملا آماده است؟

برادران: ما همانگونه که یک ثروتمند، یک فروشنده طلا در یک صنعت دارد فعالیت می‌کند، موجودی او مشخص است، مثلا در بورس کالا اعلام می‌کند من ...

سوال: الان زیرساخت‌ها برای اجرای قانون فراهم است؟

برادران: بله، شما خاطرتان بود ما در قطعات یدکی که دو سال پیش شروع کردیم، هشت میلیون فقط قطعه بیشتر ثبت نکردیم؟

سوال: بله، در مورد طلا قرار بود که این سامانه جامع تجارت و سامانه مودیان اتصالی برقرار بشود یک بار ثبت انجام بگیرد؟

برادران: هشت میلیون قطعه ابتدا بود، حتی بعضی وقت‌ها بعضی از اعضای اتحادیه هم همراهی نداشتند، بعد که مردم منفعت این کار را دیدند، دیدند؛ از ضمانت‌هایی برخوردار می‌شوند، حقوق مصرف کننده رعایت می‌شود، اولین چیزی که برگشت جایگاه آن اتحادیه برگشت یعنی یک اتحادیه که ممکن بود...  

سوال: الان این اتصال بالاخره برقرار شد؟

برادران: نکته ما این بود که در سامانه طبق قانون سامانه جامع الزام داشتند که دوستان وارد کنند، در یک مقطعی گفتند که، چون آن سامانه مالیاتی هم هست، شما اجازه بدهید ما در این سامانه وارد کنیم، بعد سامانه جامع را مثلا سه ماه فرصت بدهیم که دوستان ستاد مبارزه با قاچاق کالا هم همراهی کردند، سه ماه فرصت دادند که الان هم اگر کسی در سامانه، آنهایی که الان مقاومت می‌کنند، کسانی هستند که نه در سامانه جامع تجارت اطلاعات وارد کردند و نه کسانی که در سامانه مودیان...

سوال: اگر یکی از آن را وارد کنند کفایت می‌کند الان؟

برادران: این حق هم قانون صنفی است و هم قانون حقوق مصرف کننده است، هم قانون مبارزه با قاچاق کالا است که بنده که دارم یک سکه طلا می‌خرم، باید مطمئن باشم که این سکه طلا معتبر است...

سوال: الان یک بار ثبت کافی است؟

دهقانی نیا: من یک پاسخ کوتاهی بدهم، فرمایش شما خیلی دقیق است، اتفاقا یکی از منافع ما و مردم و صنف هم در همین است که ثبت اطلاعات در یک نقطه صورت بپذیرد، اتفاقا مستند قانونی هم دارد، در تبصره ۳ ماده ۶ قانون تسهیل تکالیف مودیان مالیاتی، ذکر نام سامانه جامع تجارت آمده و انجام شده و آنجا هم گفته شده؛ اگر دستگاهی مثل سامانه جامع تجارت اطلاعات را گرفت، دیگر نیازی نیست دستگاه دیگری این اطلاعات را بگیرد، لیکن این سامانه اطلاعات را برای عزیزان در سازمان امور مالیاتی ارسال می‌کند، من یک نتیجه بگیرم، پس منفعت ما، مردم و صنف در چیست؟ اولا ایجاد شفافیت زنجیره، این که فرمایش آقای دکتر هم بود، خلق موجودی، ناگهان در وسط زنجیره بوجود نخواهد آمد، به همین دلیل تاکید است که این موجودی از ابتدای زنجیره ثبت بشود و بر اساس تبصره ۴ ماده ۱۸ قانون ما پیگیر انجام این تکلیف هم هستیم.

سوال: اقای بذرافشان، صحبت‌ها را شنیدیم، با توجه به این که زیرساخت‌ها فراهم هست و قانون هم ابلاغ شده، این ۷۰ درصدی که ثبت نکردند، این مقاومتی که آقای برادران از آن صحبت می‌کنند، علت آن در صنف شما چیست؟

بذرافشان: در رابطه با سامانه جامع تجارت، ما سه ماه گذشته در دیماه شاهد این بودیم که اجرای این سامانه مودیان باعث شد، تعدد دو سامانه؛ یکسری فضای مجازی و مشکلاتی که در جریان بودند هموطنان و همکاران و مردم جامعه و قرار‌هایی که قرار شده بود در مصوب این سه ماه وقت که این دو سامانه تلاش شان را بکنند که تبدیل به یک سامانه بشود.

سوال: الان می‌گویند یکی شده ...

بذرافشان: جلساتی که ما تا هفته گذشته داشتیم با مسئولین ذیربط، هنوز این اتفاق نیفتاده و این این دو تا ارگان ...

سوال: مسئولین ذیربط چه کسانی بودند؟

بذرافشان: سازمان امور مالیاتی می‌گوید که می‌توانند بیایند از ما استخراج کنند و از سامانه مودیان برداشت کنند، برای سامانه جامع تجارت، سامانه جامع تجارت هم می‌گوید که نه ما باید کار ما فرق دارد، ما دو تا مشکل داریم، در سامانه مودیان به ریال هزینه‌ها و فاکتور‌ها باید ارسال بشود، در سامانه مودیان طلا به وزن است و همچنین که این دو سامانه در رابطه با مسائل کلی شان تفاوت‌های خیلی خاصی دارند، در سامانه مودیان می‌گویند، هویت کارت ملی اجباری نیست، در سامانه جامع تجارت می‌گویند، این اجبار است.

تعدد و سردرگمی این سامانه‌ها و همچنین ثبت سرمایه که همکاران ما نسبت به این مسئله واکنش دارند و یکسری اصلاحاتی که این سامانه می‌خواهد، متاسفانه این اتفاق نیفتاده و ما علیرغم جلساتی که با مسئولین ذیربط در این چهارماه گذشته داشتیم، هنوز آن کار عملیاتی نشده و ما نمی‌توانیم به همکاران مان چه جوابی بدهیم؟ وقتی که ما از همکاران مان آنها را به آرامش و فعالیت  ... و درحقیقت همکاران ما نسبت به فعالیت اقتصادی شان، یک مقداری نگرانی و یک مقداری شرایط خوبی مخصوصا چرخه تولید تا توزیع ما ندارد، یک مقداری باید به نظر من این جا شفاف‌تر و راحت‌تر صحبت کنیم و مشکلات را بگوییم که به یک خروجی برسیم.

سوال: آقای مهدی موحدی، سخنگوی سازمان امور مالیاتی کشور ارتباط شما برقرار هست، علت اینکه حالا قانون به طور کامل اجرایی نشده و این مشکلات را چه می‌بینید و اینکه این دو سامانه سامانه مؤدیان و جامع تجارت قرار بود که اتصالی بینشان برقرار بشود، در واقع با ثبت در یک سامانه، دیگر کفایت بکند و موضوع انجام بشود، آقای بذرافشان می‌گویند که هنوز این کار انجام نشده، در این باره توضیح می‌دهید؟

موحدی: طبق تبصره سه ماده شش قانون تسهیل تبصره مؤدیان جهت اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، کلیه دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده بیست و نه قانون برنامه پنج ساله ششم، قانون مدیریت خدمات کشوری و سازمان‌های وابسته به آنها که متولی رصد  و دریافت اطلاعات مربوط به جریان کالا و خدمات از مبادی تولید واردات تا سطح خرده فروشی از طریق سامانه‌های دولتی هستند، مثلاً فرض کنید سامانه  جامع تجارت، سامانه ثبت معاملات نفتی، مثل سامانه ستاد و امثالهم، موظف هستند با  رعایت الزامات صدور الکترونیکی قانون، این اطلاعات را صورتحساب‌های الکترونیکی را به ترتیبی که سازمان امور مالیاتی مقرر می‌کند، به سامانه مودیان منتقل کند، حالا اینجا یک نکته لازم است که اشاره بکنم خدمت شما بزرگواران که سازمان امور مالیاتی در درگاه اینترنتی خودش یعنی در قسمت پایانه فروشگاهی دستورالعمل‌ها، نکات فنی و همچنین آیین نامه و همه آن ساختار و ساز و کاری که نیاز است و یا ترتیب بود که نیاز است، صفحه‌های الکترونیکی که در سامانه‌ها قرار هست  ثبت و ضبط بشود، به سامانه مؤدب انتقال پیدا بکند را در آنجا قرار داده.

سوال: آقای دهقانی نیا این ارتباط برقرار نشده بین سامانه جامع تجارت و سامانه مودیان؟

دهقانی نیا: اتفاقا می‌خواهم بگویم که این ارتباط برقرار شده، همان فرمایش آقای موحد مبنی بر اینکه تبصره سه ماده شش، در طرح تبصره سه ماده شش هم سامانه تجارت ذکر شده، هم سامانه ثامن. ما از سال‌های قبل هم اطلاعات سامانه ثامن را برای دوستان می‌فرستادیم، اطلاعات سامانه تجارت را هم برای دوستان ارسال می‌شده، اتفاقا من می‌خواهم روی این نکته تاکید کنم در دولت هیچ اختلاف نظری در نحوه اقدام وجود ندارد، یعنی هم ستاد مرکزی هم دوستان وزارت صمت، هم دوستان سازمان امور مالیاتی در اجرای این تکلیف، با تاکید بر این نکته که نیازی به ثبت مجدد اطلاعات نیست و بر اساس قانون نیازمندی سامان مؤدیان هم برطرف بشود و برآورده بشود، تفاهم نظر دارند، هیچ مشکلی نداریم.

الان ما خواسته مان این است که دوستان با عرض سلام خدمت آقای بذرافشان و دوستان اتحادیه نسبت به انجام وظیفه و تکلیف قانونی اقدام بایسته و شایسته بکنند، نه اینکه بگویند این اختلاف‌نظر وجود دارد، اتفاقاً هیچ اختلاف نظری وجود ندارد، این ارتباط بین سامانه‌ها برقرار  است و تمامی این روند‌ها حتی از سمت سامانه ثامن پیش از این هم اقدام شده و تست شده من خواهشم این است که عزیزان اقدام کنند و انجام تکلیف قانونی...

سوال: ارتباط برقرار شده با آقای بذرافشان یک بار ثبت کفایت می‌کند؟

بذرافشان: من خدمتتان بگویم که ما جلسه‌ای که آخرین جلسه هفته گذشته که در بسیج اصناف داشتیم و مسئولین ذی‌ربط آمدند نسبت به این مسئله واکنش نشان دادند، ما باید حقیقت‌ها را  بگوییم، دیگر اینکه ما بیایم الان جلوی دوربین یک حرفی بزنیم، اما در کار عملیاتی، اما اینکه بیاییم بگوییم که نه واقعاً می‌شود، آخرین جلسه ما هفته گذشته بود که با رؤسای چند تا اتحادیه شاخص کشور بودیم در آن جلسه، مسئولین ذیربط گفتند این امکان فراهم نیست و من مثال هم زدم.

سوال: مسئولین ذیربط چه کسانی بودند؟

بذرافشان: ارگان‌هایی که در رابطه با کار امنیت این سامانه و اجرایی باید انجام بدهند و بسیج اصناف کشور متاسفانه گفتند این امکان نیست و ما جلساتی هم در وزارت صمت.

سوال:  کدام دستگاه آقای بذرافشان آقای دهقانی نیا می‌پرسند؟

بذرافشان: وزارت واجا.

دهقانی نیا: تا آنجایی که من می‌دانم  این اتفاق افتاده و امنیت هم برقرار شده.

برادران: آقای بذرافشان که رئیس اتحادیه تهران ما هستند و خیلی همکاری خوبی دارند با ما، تشکر می‌کنم و درخواست می‌کنم که این مسیری که ما با هم طی کردیم مسیر بسیار موثری هست.

سوال: اصلا در اصل ماجرا  مشکلی پیش آمده ایشان می‌گویند که ثبت در سامانه کافی نیست شما می‌گویید کافی است؟

برادران: آمار سامانه جامع ما می‌گوید که تا همین الان...

سوال: نه ثبت در سامانه کفایت می‌کند؟

برادران: نگاه کنید الان کسانی که آمدند در سامانه جامع ثبت کردند، حالا یک کسی ممکن است به دارایی حساسیت دارد مثلاً به پرداخت مالیات، حالا معذوریت‌هایی دارد حتی آن هم تکلیف قانونی باید انجام بدهد، خوب یک کارمند مالیات می‌دهد، یک واحد صنفی طلافروشی هم باید مالیات بدهد، ما الان بیش از سیزده تن فروش بین فعالین داشتیم در همین سامانه جامع، در همین سامانه جامع بیش از هشتصد و چهار هزار تا سکه مبادله شده.

سوال: الان این سؤال روشن من است؛ یعنی اگر در یک سامانه همان سامانه جامع تجارت ثبت انجام شود، کفایت می‌کند؟

برادران: ما در مرحله اول در سامانه جامع، دوستان اگر اطلاعات وارد کنند ما جلسه داشتیم، اطلاعات را در اختیار آنها می‌گذاریم آنها هم در اختیار ما می‌گذارند،  آنها اگر آنجا وارد کنند در اختیار ما خواهد بود، ما مساله‌ای نداریم الان کسانی که آمدند در دوره آموزشی شرکت کرده‌اند، در سامانه جامع ما اظهار کردند، دارند مبادله می‌کنند، این عدد بسیار قابل توجه است، من درخواستم  از دوستان صنفی که دوستان زحمت‌کشی هستند این است با افرادی که بگذارید من شفاف‌تر به شما بگویم، شما این سریال هفت سر اژد‌ها را در شبکه سه می‌بینید دیگر، دیروز نشان می‌داد سلطان سکه، در هر صورت اینها واقعیت‌هایی بود در همین کشور دیگر، کسی می‌گفت نرخ را ببر بالا، کسی می‌گفت نرخ را بیاور پایین.

((((من دارم به شما خبر می‌دهم؛  نزدیک دو میلیارد دلار ما طلا وارد کردیم از ابتدای سال چهارصد و دو این حق دولت است که بداند این دو میلیارد دلار این کجا دارد چرخه می‌کند،  اگر کسی می‌خواهد بگوید که من نمی‌خوام فاکتوری دست مشتری بدهم که میزان نگین طلا را از اصل طلا جدا کند، اجرت طلا را از اصل طلا جدا کند، اولین کسی که باید باهاش برخورد کند خود اتحادیه، طبق قانون بازرسی اتحادیه باید باشد، اینها باید بروند این را شفاف کنند.

سوال: ارتباط مان با آقای موحدی مجدد برقرار است، می‌می‌فرمودید که الان در واقع این اتصال برقرار شده و در یک سامانه ثبت بشود کفایت می‌کند درست است؟

موحدی: بله هم قانون در واقع بر این که تاکید دارد که اگر ما آن  الزامات صدور صورتحساب الکترونیکی موضوع قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان را هر کدام از سامانه‌های دولتی ما مثل سامانه جامع تجارت، ثامن و قس علیهذا، اگر رعایت بکنند و با ترتیباتی که سازمان مقرر کرد، صورت حساب‌های الکترونیک خودشان را به سامانه مؤدیان منتقل بکنند در این صورت مؤدیان تکلیفی در خصوص ثبت مجدد اطلاعات یا اصطلاحاً صدور مجدد صورت حساب الکترونیکی معاملات این‌چنینی نخواهند داشت.

سوال: یعنی در سامانه جامع تجارت نمی‌خواهد که ثبت شود؟

موحدی: بله این را می‌خواهم خدمت شما عرض بکنم نه این رابطه، رابطه این یک طرف هست، در واقع یعنی اگر سامانه جامع تجارت در واقع تبصره سه ماده شش در یک رابطه یک طرفه تاکید می‌کند، یعنی می‌گوید؛ اگر در سامانه‌های دولتی مثل سامانه جامع تجارت صورت حساب الکترونیک طبق قواعد سازمان امور مالیاتی در واقع صادر بشود و این صورت حساب الکترونیک به سامانه مؤدیان منتقل بشود، دیگر عملاً نیازی برای برای ثبت مجدد آن از سامانه مؤدیان نخواهد بود.

سوال: الان مالیاتی که طلافروشان دارند، پرداخت می‌کنند، میزان مالیات پرداختی صنف طلافروشان به طور متوسط ماهانه چه قدر است؟

موحدی: خوب اگر ما مالیات ابرازی شان را لحاظ بکنیم، برای سال گذشته دارم خدمتتان عرض می‌کنم، میانگین مالیات ابرازی شان، طلا فروش‌ها به میزان نه میلیون و ششصد هزار تومان بوده.

سوال: برای یکسال؟

موحدی: برای سال گذشته و برای یک سال.

سوال: یعنی تقریبا ماهی چه قدر می‌شود؟، ماهی هشتصد هزار تومان؟

موحدی: تقریبا بله.

سوال: این برای کارمندان چه قدر است؟

موحدی: تقریباً میانگین برای سال گذشته کارمندان حدود قریب به بیش از ده میلیون تومان بوده.

سوال: یعنی کارمندان بیشتر مالیات دادند تا طلافروش ها،  حالا من این را واگذار می‌کنم به افکار عمومی، به هر صورت الان شما این ابهاماتی که آقای بذرافشان مطرح کردند را  چطور می‌بینید؟ آقای موحدی الان مشکلی هستش در اجرای قانون؟

موحدی: ما تعاملات بسیار خوبی هم با صنف طلا داشتیم و حداقل از دو سمت دوستان ما در صنف طلا می‌توانست صورت‌حساب‌های خودشان را ارسال بکنند اگر در سامانه جامع تجارت بیایند و صورت‌حساب الکترونیک خودشان را ثبت بکنند، این صورت‌حساب الترونیک به واسطه وب سرویسی که بین سامانه جامع تجارت و سازمان امور مالیاتی برقرار است، به سامانه مؤدیان قابلیت انتقال راپیدا می‌کند، پس بنابراین می‌توانند فقط صرفاً در سامانه جامع تجارت اگر در قالب صورت‌حساب می‌زنند صورت حسابشان را صادر بکنند.

سوال: حالا چرا قانون اجرا نمی‌شود؟ گفته میشود این هم جلسه برقرار شده شما علت را چی می‌بینید چرا قانون اجرا نمی‌شود؟ از کی باید اجرایی شود؟

موحدی: واقعیت قضیه، چون آن چیزی که اصطلاحاً در طرف سازمان امور مالیاتی، در سایت سازمان امور مالیاتی مورد بحث قرار می‌گیرد، معطوف است به دریافت صورت حساب‌های الکترونیکی، ما تلاشی داشتیم با دوستان سامانه جامع تجارت، جلساتی داشتیم و یک وب سرویس‌هایی به جهات فنی هم برقرار شد، به جهت اینکه ما بتوانیم مودیانی که سامانه جامع تجارت را انتخاب می‌کنند برای ارسال صورت‌حساب را در واقع این فرآیند را به گونه‌ای ترتیب ببینیم که اگر خواستند صورت حساب هایشان را در سامانه جامع تجارت صادر بکنند، این صورت حساب‌ها در سامانه مودیان هم بنشیند.

سوال: آقای بذرافشان جمع‌بندی بفرمایید؟

بذرافشان: تعدد این سامانه‌ها اصلاً یک بحث بوده، ببینید ما بعد از این مشکلات، دی ماه در کمیسیون اقتصادی مجلس ما حضور پیدا کردیم با رؤسای اتحادیه‌ها جناب دکتر پور ابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی و جناب دکتر برادران بودند که اصلاً شرایط اجرای این سامانه، توسعه قانون اجرا شده و آن کار عملیاتی که باید می‌ماند، روش اجرا اینطوری نبوده، چرا ما باید نود و پنج درصد صنف من که تکالیف مالیاتی شان را  و صنفی شان را  انجام می‌دهند، برای یک درصدی قاچاق که دارد می‌شود، بیایند تلاطم و التهاب به وجود بیاورند؟

اصلاً بحث سامانه یک مورد است، ثبت سرمایه همکاران ما می‌گویند ما برای چی باید سرمایه‌ای که چند نسل گشته و الان به ما رسیده و تا خانواده ما در کنار این دارند، استفاده می‌کنند، چرا باید در این سامانه و مشکل و امنیتش، این یک موضوع است و مهم‌ترین مسئله این است که این شفاف سازی و اعتماد سازی نسبت به این مسئله نشده و اگر قرار باشد ما بیاییم اینجا و همکاران ما، الان واحد‌های صنفی ما دیگر نمی‌توانند تولید کنند.

سوال: آقای برادران بفرمایید؟

برادران: ما جلسات مختلفی داشتیم و خواهیم داشت تا با همراهی هم بتوانیم این مسئله را به نفع مردم حل کنیم.

سوال: کی؟

برادران: مردم هم خیلی می‌توانند به ما کمک کنند،  اگر مردم از فروشگاه‌هایی خرید کنند که صورت حساب الکترونیک بهشون بدهند، میزان اجرت را جدا کند، نگین را جدا کند، طلا را جدا کند...

سوال: حالا بحث ما چیز دیگری است از کی قانون اجرا خواهد شد؟

دهقانی نیا:  همین الان هم در اجرای قانون دوستان، تعلل دارند، ستاد محکم ایستاده برای اجرای قانون، اتفاقا فرمایش آقای بذرافشان این است؛ برای چه برای اجرای  قانون، برای اینکه منفعت مردم تامین شود، برای این که اصالت کالا تامین شود، الان اصالت کالا زیر سوال و ابهام  است.